Με αιματηρές περικοπές το πρόγραμμα βοήθειας στους απόρους της Ε.Ε. για το 2012

Το συνολικό ύψος των χρημάτων που διατίθενται για το πρόγραμμα παροχής τροφίμων στους απόρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για το 2012, ορίσθηκε στα 113 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων στην Ελλάδα αντιστοιχούν 2.682.689 ευρώ. Πρόκειται για αιματηρή περικοπή σε σύγκριση με τα 500 σχεδόν εκατομμύρια ευρώ που παραχωρούνταν πρόσφατα κατ’ έτος, επειδή μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον Απρίλιο ορίζει ότι σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό τα
καλυπτόμενα από το υπόψη πρόγραμμα τρόφιμα απαιτείται να προέρχονται από ενωσιακά δημόσια αποθέματα.


Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως εκ τούτου, το πρόγραμμα 2012 βασίζεται αποκλειστικά σε όλα τα υφιστάμενα διαθέσιμα αποθέματα παρέμβασης (162.000 τόνοι σιτηρά και 54.000 τόνοι αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη στην παρέμβαση). Η Επιτροπή προέβλεψε το δυνητικό αυτό πρόβλημα και αρχικά πρότεινε να αλλάξει το πρόγραμμα το 2008. Παρά τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ζήτημα δεν προχώρησε στο Συμβούλιο. Προκειμένου να υπάρξει πρόοδος στον φάκελο, η Επιτροπή επανήλθε με αναθεωρημένη πρόταση τον παρελθόντα Σεπτέμβριο. Δυστυχώς, η πρόταση αυτή επίσης δεν προχώρησε στο Συμβούλιο.

Μολονότι η ΕΕ παρουσιάζει, κατά μέσον όρο, τα υψηλότερα επίπεδα διαβίωσης στον κόσμο, ορισμένοι συνάνθρωποί μας αδυνατούν να τραφούν επαρκώς. Υπολογίζεται ότι 43 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ελλιπούς σίτισης, δηλαδή τον κίνδυνο να μην μπορούν να πληρώσουν ένα σωστό γεύμα μέρα παρά μέρα. Με το πρόγραμμα για τους απόρους στηρίζεται η παροχή τροφής στα εν λόγω μεμονωμένα άτομα ή σε ειδικώς ευπαθείς οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Το 2009, διανεμήθηκαν πάνω από 440.000 τόνοι προϊόντων σε 18 εκατομμύρια άτομα σε 19 κράτη μέλη. Φιλανθρωπικές οργανώσεις και μη κυβερνητικοί οργανισμοί στηρίζονται στην ενωσιακή συμμετοχή ώστε να βοηθήσουν τα άτομα αυτά που βρίσκονται σε ανάγκη. Ως εκ τούτου, έχει ζωτική σημασία να εξευρεθεί ταχέως λύση ώστε να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα προβλήματα και να υπάρξει δυνατότητα χρησιμοποίησης των διαθέσιμων χρημάτων.

Ο αρμόδιος για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη Επίτροπος Dacian Cioloș υπογραμμίζει τη σημασία του προγράμματος αυτού. «Διατηρούμε την πολιτική δέσμευσή μας για το πρόγραμμα αυτό – η σημασία δε αναγνωρίζεται από πολλές φιλανθρωπικές οργανώσεις και μη κυβερνητικούς οργανισμούς σε όλο το χώρο της ΕΕ. Οφείλουμε επομένως να εύρουμε τρόπο να συνεχιστεί το πρόγραμμα στο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, ο οποίος να ανταποκρίνεται σαφώς με τη νομική κατάσταση. Η ευκολότερη λύση θα ήταν να συμφωνήσουν τα κράτη μέλη με την πρόταση που έχει κατατεθεί και διαθέτει ήδη την πολιτική στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».

Το ιστορικό της υπόθεσης

Το ενωσιακό «πρόγραμμα διανομής τροφίμων στους απόρους της Κοινότητας» (MDP) λειτουργεί από το Δεκέμβριο 1987, όταν το Συμβούλιο εξέδωσε τους κανόνες για την απελευθέρωση αποθεμάτων γεωργικών προϊόντων από δημόσια παρέμβαση στα κράτη μέλη που επιθυμούν να τα χρησιμοποιήσουν ως επισιτιστική βοήθεια για τους απόρους της Κοινότητας.

Για να εξασφαλιστεί συνέχεια της προσφοράς, στα μέσα της δεκαετίας του 1990 το πρόγραμμα MDP τροποποιήθηκε ώστε να καταστεί δυνατή η συμπλήρωση των αποθεμάτων παρέμβασης με προμήθειες από την αγορά. Δεν υπήρχε πρόθεση να αποτελέσει αυτό μακροχρόνια λύση αλλά μόνο για προσφυγή όταν δεν υπήρχαν επαρκείς ποσότητες ορισμένων προϊόντων. Η βάση του προγράμματος παρέμεινε η παρέμβαση, «έως ότου τα αποθέματα επανέλθουν σε κανονικό επίπεδο». Οι υπό διεξαγωγή μεταρρυθμίσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) σταδιακά επανέφεραν την παρέμβαση στο ρόλο της ως διχτιού ασφαλείας.

Το MDP χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ). Ο προϋπολογισμός του αυξήθηκε από επίπεδο ελάχιστα πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ το 1987 σε 500 εκατομμύρια ευρώ το 2009 και εφεξής. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι προαιρετική. Το έτος 2012 λαμβάνουν μέρος είκοσι κράτη μέλη.

Καθ’ έκαστο έτος, όσα κράτη μέλη επιθυμούν να συμμετάσχουν γνωστοποιούν τις ανάγκες τους στην Επιτροπή, εκφρασμένες σε ποσότητες των διατιθέμενων προϊόντων στα αποθέματα παρέμβασης. Με βάση αυτά και στοιχεία της Eurostat σχετικά με τη φτώχια, η Επιτροπή καθορίζει ανώτατα όρια προϋπολογισμού για κάθε συμμετέχον κράτος μέλος και καταρτίζει κατάλογο προϊόντων προς απόσυρση από τα δημόσια αποθέματα ή προς προμήθεια στην αγορά, με τη χρησιμοποίηση του διατιθέμενου προϋπολογισμού.

Όταν παρέχονται αποθέματα από την παρέμβαση, προκηρύσσονται διαγωνισμοί για τη μετατροπή ή την ανταλλαγή των εν λόγω εμπορευμάτων (π.χ. σιταριού) σε μεταποιημένα προϊόντα της ίδιας «οικογένειας» (π.χ. αλεύρι ή ζυμαρικά). Τα προϊόντα αυτά διανέμονται ως επισιτιστική βοήθεια στους απόρους, είτε υπό τη μορφή καλαθιών με τρόφιμα ή γευμάτων σε κέντρα τα οποία λειτουργούν φιλανθρωπικές οργανώσεις ή άλλοι αρμόδιοι φορείς οι οποίοι έχουν οριστεί από τα κράτη μέλη. Το MDP στηρίζει την παροχή τροφίμων σε μεμονωμένα άτομα ή σε ειδικώς ευπαθείς οικογένειες οι οποίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

Διαδοχικές ρυθμίσεις της ΚΓΠ οδήγησαν σε ένα πολύ περισσότερο αγοραστραφές σύστημα, με πολύ χαμηλότερα επίπεδα αποθεμάτων από την παρέμβαση. Αναγνωρίζοντας ότι αυτό θα μπορούσε να καταστεί πρόβλημα για το καθεστώς επισιτιστικής βοήθειας στους απόρους, η Επιτροπή αρχικά δημοσίευσε το 2008 πρόταση προσαρμογής του προγράμματος (συμπεριλαμβανομένων μέτρων για να καταστεί ευκολότερη η πρόσβαση σε προϊόντα από την ανοικτή αγορά). Ωστόσο, η πρόταση αυτή τελμάτωσε στο Συμβούλιο επειδή 6 κράτη μέλη ήταν αντίθετα.

Τον Σεπτέμβριο 2010, ο Επίτροπος παρουσίασε αναθεωρημένη πρόταση (για να συνεκτιμηθεί επίσης η συνθήκη της Λισαβόνας) – βλ. IP/10/1141. Όμως η πρόταση αυτή δεν προχωράει στο Συμβούλιο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατύπωσε «γνώμη» το έτος 2009 σχετικά με την πρόταση του 2008. Δεν έχει ακόμη (διατυπωθεί) θέση του ΕΚ σχετικά με την πρόταση του Σεπτεμβρίου 2010.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απεφάνθη στις 13 Απριλίου 2011 για προσφυγή που κατέθεσε η Γερμανία κατά του προγράμματος βοήθειας για τους απόρους το 2009, με απόφαση κατά της Επιτροπής, δηλώνοντας σε βασικές γραμμές ότι το πλείστο των παρεχόμενων τροφίμων στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να προέρχεται από δημόσια αποθεματοποίηση.

Τα ετήσια σχέδια συνήθως εγκρίνονται τον Σεπτέμβριο. Ο λόγος για την «πρώιμη» αυτή έγκριση του ετήσιου σχεδίου είναι, υπό το πρίσμα της δραματικής περικοπής των πόρων, να δοθούν στα κράτη μέλη και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις κάποια πρόσθετα χρονικά περιθώρια ώστε να προσπαθήσουν να εξεύρουν εναλλακτικές πηγές τροφίμων.

Περαιτέρω πληροφορίες:

• Για έγγραφα και περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα διανομής τροφίμων στους απόρους, παρακαλείσθε να ανατρέξετε: http://ec.europa.eu/agriculture/markets/freefood/index_en.htm

• Παράρτημα 1: Χρηματικοί πόροι που διατέθηκαν για την υλοποίηση του σχεδίου το έτος 2012 σε κάθε κράτος μέλος:

• Παράρτημα 2: Ποσότητα εκάστου είδους προϊόντων που θα αφαιρεθούν από τα αποθέματα παρέμβασης της ΕΕ προς διανομή στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του σχεδίου του έτους 2012

Παράρτημα Ι: Χρηματοδοτικοί πόροι που διατίθενται για την εκτέλεση του σχεδίου του 2012 σε κάθε κράτος μέλος (σε ευρώ)

Κράτος μέλος Κατανομή

Belgique/België 2 795 058

България 4 183 873

Česká republika 122 600

Eesti 718 782

Éire/Ireland 1 304 105

Ελλάδα 4 805 742

España 18 084 154

France 15 869 928

Italia 22 103 802

Latvija 1 558 586

Lietuva 1 849 759

Luxembourg 47 463

Magyarország 3 237 794

Malta 131 505

Polska 17 310 824

Portugal 4 524 628

România 12 035 925

Slovenija 515 467

Slovakia 959 383

Suomi/Finland 1 327 965

Σύνολο 113 487 343



Παράρτημα II: Ποσότητα κάθε τύπου προϊόντος που μπορεί να αποσυρθεί από τα αποθέματα παρέμβασης της ΕΕ προκειμένου να διανεμηθεί σε κάθε κράτος μέλος (σε τόνους)

Κράτος μέλος Σιτηρά Βούτυρο Αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη

Belgique/België - 1 560.273

България 39 144.763 -

Česká republika 450.000 -

Eesti - 383.316

Éire/Ireland - 727.985

Ελλάδα - 2 682.689

España - 10 095.040

France - 8 859.003

Italia - 12 338.912

Latvija - 870.043

Lietuva - 1 032.583

Luxembourg - -

Magyarország - 1 807.420

Malta 1 230.373 -

Polska - 9 663.348

Portugal - 2 525.764

România 112 609.424 -

Slovenija - 287.747

Slovakia 8 976.092 -

Suomi/Finland - 741.304

ΣΥΝΟΛΟ 162 410.652 53 575.425



Αρμόδιοι επικοινωνίας:

Roger Waite (+32 2 296 14 04)

Johan Reyniers (+32 2 295 67 28)