Αγροτικοί σύμβουλοι

Σε κενό γράμμα φαίνεται ότι εξελίχθηκε ο θεσμός του Γεωργικού Συμβούλου στη χώρα μας. Μάλιστα, όπως ακούγεται και από τα πλέον αρμόδια χείλη οι περίφημοι αγροτικοί σύμβουλοι δεν
έφτασαν ποτέ στο χωράφι!
Ποιος ήταν ο στόχος του προγράμματος που έδινε χρήματα σε γεωπόνους για να συμβουλεύσουν τον αγρότη; Να τον βοηθήσει να προσαρμοστεί στα νέα πρότυπα της πολλαπλής συμμόρφωσης που εφαρμόζονται υποχρεωτικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση - υποτίθεται - εδώ και έναν χρόνο.

Η Agrenda δημοσιεύει έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναφέρει ούτε λίγο ούτε πολύ ότι ελάχιστα ήταν τα οφέλη από το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργούς, με ευθύνη όλων των μερών. Και το διαπιστώσαμε και στην πράξη, όταν ήρθε η ώρα να εφαρμοστεί η πολλαπλή συμμόρφωση και κανείς δεν είχε πάρει είδηση τη σχετική υπουργική απόφαση του περσινού Ιουνίου. Ακόμα και οι αγροτικοί σύμβουλοι που υποτίθεται είχαν πάρει χρήματα για να βοηθήσουν τους παραγωγούς να την εφαρμόσουν, «έκαναν την πάπια». Έπρεπε να φτάσει το θέμα στη σπορά του Οκτωβρίου, για να δούμε εάν και πώς θα εφαρμοστεί η αμειψισπορά με ψυχανθή, που θεωρείται πλέον υποχρεωτική και ως θέμα το ανέδειξε πρώτη η Agrenda.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συστήνει στα κράτη μέλη έναν «χείμαρρο» διευθετήσεων για να καταστεί πιο λειτουργικό το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργούς, ενώ προχωρεί και σε συστάσεις προς τους ίδιους τους συμβούλους: «Δεν θα πρέπει να περιορίζουν τις προσπάθειές τους στο να βοηθούν τους γεωργούς να ανταποκριθούν στις πρακτικές υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, αλλά να εξηγούν και τους στόχους αυτών των υποχρεώσεων καθώς και τον τρόπο συμβολής τους στην αειφόρο γεωργία. Ο γεωργός, που αντιλαμβάνεται τη λογική συγκεκριμένων υποχρεώσεων, έχει περισσότερες πιθανότητες να τις εκπληρώσει».

Ο υπεύθυνος του συστήματος παροχής συμβουλών, σύμφωνα με την Κομισιόν, «πρέπει να λειτουργεί ως «γενικός γιατρός», ο οποίος διασυνδέει όλες τις διαφορετικές πτυχές της γεωργίας μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης». Και συμπληρώνει σε άλλο σημείο: «Για παράδειγμα, όταν ένας γεωργός πρέπει να προχωρήσει στον εκ νέου προσανατολισμό της παραγωγής του και χρειάζεται συμβουλές όσον αφορά τις γεωργικές αγορές, ο σύμβουλος θα πρέπει να είναι σε θέση να τον φέρνει σε επαφή με τις υπηρεσίες που ειδικεύονται σε παρόμοια θέματα ή να τον κατευθύνει προς τις πηγές των σχετικών στοιχείων, π.χ. στοιχείων παραγωγής. Παρόμοια προσέγγιση θα μπορούσε να προταθεί για τη βιολογική γεωργία. Για παράδειγμα, οι γεωργοί μπορεί να χρειαστούν συμβουλές για το πώς να στραφούν προς τη βιολογική παραγωγή ή για τις δυνατότητες της αγοράς και τις καλύτερες γεωργικές πρακτικές». Ωστόσο, ποιος γεωπόνος στην Ελλάδα έχει δώσει ποτέ του τέτοιες συμβουλές σε αγρότες, ακόμα και όταν αμείβεται μέσω κοινοτικού προγράμματος; Στις σελίδες που ακολουθούν παρατίθενται τα πιο βασικά σημεία της έκθεσης της Κομισιόν.



Από τον επιχειρηματία μεγαλοπαραγωγό μέχρι τον μικροκτηματία στο νησί

Γενικό «γιατρό» χρειάζονται οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις

Το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις αποτελεί ένα βασικό στοιχείο της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) του 2003 και έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από το 2007. Στόχος του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των γεωργών όσον αφορά τις ροές υλικών και τις γεωργικές διαδικασίες που αφορούν το περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων. Θεσπίστηκε ταυτόχρονα με το σύστημα πολλαπλής συμμόρφωσης, σύμφωνα με το οποίο η ενίσχυση στο πλαίσιο της ΚΓΠ καταβάλλεται εξ ολοκλήρου μόνο στην περίπτωση που οι γεωργοί πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις σχετικά με το περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων.

Η ενημέρωση των γεωργών σχετικά με τις νομικές διατάξεις της ΕΕ αποτελεί τον κύριο στόχο των συστημάτων παροχής συμβουλών και, επομένως, θα πρέπει να διακρίνεται σαφώς από τους ελέγχους που διεξάγονται στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης ή για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με την τομεακή νομοθεσία.



Προτάσεις βελτίωσης

Βάσει της εμπειρίας των πρώτων ετών εφαρμογής και της μελέτης αξιολόγησης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατυπώνει τις ακόλουθες προτάσεις βελτίωσης.

1. Οι όροι «σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις» και «υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις» πρέπει να αποσαφηνιστούν. Το «σύστημα» καλύπτει τη συνολική οργάνωση και τους διάφορους δημόσιους και/ή ιδιωτικούς φορείς που παρέχουν «υπηρεσίες» σε έναν γεωργό σε ένα κράτος μέλος (άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου). Η ύπαρξη ενός εθνικού συστήματος διασφαλίζει ότι κάθε γεωργός μπορεί να αναζητήσει και να λάβει συμβουλές τουλάχιστον όσον αφορά τις βασικές απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης στον τομέα του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας, της υγείας των ζώων και των φυτών, της καλής διαβίωσης των ζώων και της διατήρησης της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση. Είναι σημαντικό να γίνει όσο το δυνατόν πιο σαφής διάκριση μεταξύ της παροχής συμβουλών, οι οποίες αποτελούν προϊόν του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, καθώς και της απλής παροχής πληροφοριών στους γεωργούς. Η παροχή πληροφοριών όσον αφορά τις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης είναι ήδη υποχρεωτική σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού 73/2009.

2. Το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει όχι μόνο τους γεωργούς που λαμβάνουν ενισχύσεις της ΚΓΠ αλλά όλους τους γεωργούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων (για παράδειγμα) των ειδικευμένων εκτροφέων χοίρων που χρειάζονται συμβουλές όσον αφορά την οδηγία για τη νιτρορύπανση.

3. Οι απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης και άλλες υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρώνουν οι δικαιούχοι θα πρέπει να αποτελούν τον πυρήνα του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις και των στόχων του, όσον αφορά τον πρώτο και τον δεύτερο πυλώνα. Οι απαιτήσεις αυτές πρέπει να ικανοποιούνται επαρκώς από τις συμβουλές του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα πρέπει πρωτίστως να βοηθάει τους γεωργούς να συμμορφώνονται με τους κανόνες.

4. Τα στοιχεία που πρέπει να καλύπτονται υποχρεωτικά από το σύστημα, τόσο όσον αφορά τον πρώτο όσο και τον δεύτερο πυλώνα, θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Οι απαιτήσεις αυτές αποτελούν μέρος της πολλαπλής συμμόρφωσης για τους γεωργούς που λαμβάνουν γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις.

5. Χάρις στο γεγονός ότι δίνει προτεραιότητα στις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης, το σύστημα καλύπτει ήδη πολλές πρακτικές όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος - πρακτικές που μειώνουν τις επιπτώσεις της γεωργίας στο κλίμα και οι οποίες βοηθούν τους αγρότες να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες και ποικίλες κλιματικές συνθήκες. Τα ισχύοντα πρότυπα ορθών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση του οργανικού άνθρακα σε γεωργικές εκτάσεις και για τη διασφάλιση της αειφόρου χρήσης τους. Ωστόσο, μπορεί να αξίζει να συμπεριληφθούν ειδικές δράσεις για την κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα καταγραφή των ορθών πρακτικών και πραγματοποίηση ειδικών ασκήσεων προώθησης στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της παροχής συμβουλών που σχετίζονται με την τεχνολογία.

Ένας συνοπτικός κατάλογος ορθών πρακτικών θα μπορούσε να καταρτισθεί σε επίπεδο ΕΕ. Οι σύμβουλοι ενδέχεται να υποχρεωθούν να ακολουθήσουν ειδική κατάρτιση για την κατανόηση και διάδοση σημαντικών γεωργικών πρακτικών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, όπως: Το πρότυπο για την προστασία των μόνιμων βοσκοτόπων, το πρότυπο αμειψισποράς και επίσπορης καλλιέργειας, το πρότυπο της ελάχιστης εδαφοκάλυψης, της μειωμένης άροσης βάσει του προτύπου ελάχιστης διαχείρισης γαιών, τα πρότυπα διαχείρισης της γης, τα πρότυπα για τη διαχείριση των υπολειμμάτων καλλιέργειας, τα πρότυπα για τη διατήρηση της οργανικής ουσίας του εδάφους και των απαιτήσεων στο πλαίσιο της οδηγίας για τη νιτρορύπανση, σχετικά με την εφαρμογή και την αποθήκευση της κοπριάς. Όλες αυτές οι απαιτήσεις θέτουν όρια στις πρακτικές που έχουν επιπτώσεις σε επίπεδο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην εκμετάλλευση. Καλύπτονται στο πλαίσιο του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, μέσω της προτεραιότητας για τις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης.

6. Πρέπει να γίνεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ των συμβουλών και των ελέγχων.

7. Οι σύμβουλοι του συστήματος δεν θα πρέπει να περιορίζουν τις προσπάθειές τους στο να βοηθούν τους γεωργούς να ανταποκριθούν στις πρακτικές υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, αλλά πρέπει επίσης να εξηγούν τους στόχους αυτών των υποχρεώσεων και των υποκείμενων πολιτικών καθώς και τον τρόπο συμβολής τους στην αειφόρο γεωργία. Ο γεωργός ο οποίος αντιλαμβάνεται τη λογική συγκεκριμένων υποχρεώσεων έχει περισσότερες πιθανότητες να τις εκπληρώσει.

8. Προκύπτουν νέες ανάγκες για παροχή συμβουλών και ο γεωργός θα χρειαστεί βοήθεια για ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων - από οικονομικά ζητήματα έως οικολογικά ζητήματα προστασίας της φύσης Οι σύμβουλοι του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις δεν θα είναι σε θέση να απαντήσουν σε όλες τις ερωτήσεις, αλλά θα πρέπει να είναι επαρκώς ενημερωμένοι και σε θέση να ενεργήσουν ως «γενικός γιατρός», παραπέμποντας τους γεωργούς, αν κριθεί απαραίτητο, σε εξειδικευμένους συμβούλους. Για παράδειγμα, όταν ένας γεωργός πρέπει να προχωρήσει στον εκ νέου προσανατολισμό της παραγωγής του και χρειάζεται συμβουλές όσον αφορά τις γεωργικές αγορές, ο σύμβουλος του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να φέρνει τον αγρότη σε επαφή με τις υπηρεσίες που ειδικεύονται σε παρόμοια θέματα ή να τον κατευθύνει προς τις πηγές των σχετικών στοιχείων, π.χ. στοιχείων παραγωγής. Παρόμοια προσέγγιση θα μπορούσε να προταθεί για τη βιολογική γεωργία. Για παράδειγμα, οι γεωργοί μπορεί να χρειαστούν συμβουλές για το πώς να στραφούν προς τη βιολογική παραγωγή ή για τις δυνατότητες της αγοράς και τις καλύτερες γεωργικές πρακτικές.

9. Τα κράτη μέλη έχουν μέχρι στιγμής προγραμματίσει δύο με τρεις εκδηλώσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών για την περίοδο αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο γεωργός μπορεί να ζητήσει την συχνότερη παροχή συμβουλών, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο π.χ.

10. Το πεδίο εφαρμογής της πολλαπλής συμμόρφωσης έχει διευρυνθεί από το 2003 και μετά. Το κόστος έχει επίσης αυξηθεί και οι προσδοκίες από το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που υπερβαίνει την πολλαπλή συμμόρφωση, είναι υψηλότερο σε σχέση με το 2003.

11. Η υπηρεσία παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι επίσης σημαντική για τους μικρούς γεωργούς. Η εν λόγω ομάδα δεν έχει επί του παρόντος προσεγγιστεί σωστά από τις υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ωστόσο οι μικροί γεωργοί είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντικοί με τους υπόλοιπους, όσον αφορά την ανάγκη συμμόρφωσής τους και την πιθανή άγνοια των υποχρεώσεών τους Τα μέτρα που προτείνονται εδώ έχουν επίσης ως στόχο να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα, ωστόσο τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι προνοητικά και να εξετάσουν πώς πρέπει να προσεγγίσουν τους γεωργούς οι οποίοι δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει την ανάγκη τους για συμβουλές.

12. Τα κράτη μέλη πρέπει να κάνουν περισσότερα για την προώθηση του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, εσωκλείοντας π.χ έναν κατάλογο των συμβουλευτικών φορέων στον φάκελο αποστολής εντύπων αίτησης στους γεωργούς ή φροντίζοντας οι επιθεωρητές των γεωργικών εκμεταλλεύσεων να παρέχουν τον κατάλογο αυτό στους γεωργούς σε περίπτωση που διαπιστωθεί οποιαδήποτε παράβαση.

13. Για να ενημερωθούν καλύτερα οι γεωργοί για το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου θα πρέπει να προβλέπει την υποχρέωση για τα κράτη μέλη να παρέχουν στους γεωργούς τον κατάλογο των συμβούλων του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

14. Οι συντονιστικοί φορείς του συστήματος να οργανώνουν σεμινάρια βασικής και τακτικής κατάρτισης για κάθε σύμβουλο, τουλάχιστον όσον αφορά όλα τα ζητήματα πολλαπλής συμμόρφωσης. Η κατάρτιση αυτή θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις υποχρεώσεις των γεωργών όσο και τις υποκείμενες πολιτικές, για παράδειγμα, της κλιματικής αλλαγής.



ΜΟΝΟ ΤΟ 5% ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΕΛΑΒΕ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Στα περισσότερα κράτη μέλη το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις κατέστη πλήρως λειτουργικό μόλις το 2008. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τη δημιουργία του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (θέσπιση νομοθεσίας, προκήρυξη διαγωνισμών, επιλογή συμβουλευτικών οργάνων, κλπ.) διεξήχθησαν το 2007. Στα μισά περίπου κράτη μέλη το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις συστάθηκε ως ειδική υπηρεσία, συμπληρωματική στις υφιστάμενες υπηρεσίες επέκτασης. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις ενσωματώθηκε στις υφιστάμενες υπηρεσίες επέκτασης.

Μέχρι στιγμής δεν υπήρξε μεγάλη απόδοση προτεραιότητας στις ομάδες γεωργών, εκτός από την αρχική υποχρέωση να δίδεται προτεραιότητα στους γεωργούς που λαμβάνουν περισσότερα από 15.000 ευρώ σε άμεσες ενισχύσεις. Ορισμένα κράτη μέλη δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν προβλήματα όσον αφορά την πρόσβαση σε μικρές εκμεταλλεύσεις. Στην Ε.Ε. συνολικά ο αριθμός των γεωργών που λάμβαναν συμβουλές για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις ήταν μάλλον περιορισμένος (περίπου το 5% των γεωργών που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις έλαβαν εξατομικευμένες συμβουλές το 2008). Οι κύριοι δικαιούχοι του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις ήταν μεγάλες εκμεταλλεύσεις, οι οποίες ήταν ήδη εξοικειωμένες με τις υφιστάμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες.

● Οι γεωργοί είχαν ελεύθερη πρόσβαση σε εξατομικευμένες συμβουλές εντός της εκμετάλλευσης (5 κράτη μέλη) ή συνέβαλαν εν μέρει στο κόστος της εν λόγω παροχής συμβουλών (20% έως 50% του συνολικού κόστους) ή κάλυψαν εξ ολοκλήρου το εν λόγω κόστος (2 κράτη μέλη)

● Το μέτρο που ενισχύει τη χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών από γεωργούς εφαρμόσθηκε σε 20 κράτη μέλη και αφορούσε 1.123.000 γεωργούς. Ο συνολικός προϋπολογισμός για την περίοδο 2007-2013 ανέρχεται σε 870,5 εκατ. ευρώ - 0,6% των συνολικών δημόσιων δαπανών για την αγροτική ανάπτυξη - εκ των οποίων το 1,3% δαπανήθηκε κατά τα πρώτα δύο έτη για 12.250 γεωργούς.

● Το μέτρο που ενισχύει τη δημιουργία υπηρεσιών διαχείρισης, αρωγής και παροχής συμβουλών εφαρμόσθηκε από 7 κράτη μέλη, με 4 κράτη μέλη (Ισπανία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ιταλία) να προτιμούν το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ο προϋπολογισμός της περιόδου 2007-2013 ανέρχεται σε 172,9 εκατ. ευρώ, δηλαδή στο 0,1% των συνολικών δημόσιων δαπανών για την αγροτική ανάπτυξη, εκ των οποίων το 2% δαπανήθηκε κατά τα δύο πρώτα έτη.



Τα κακώς κείμενα

Συνολικά, η αποτελεσματικότητα των συστημάτων παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, λόγω του ότι λίγοι γεωργοί ζήτησαν τις προσφερόμενες συμβουλές. Οι αξιολογητές θεωρούν πως υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης, λαμβανομένου υπόψη ότι το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις προσέγγισε περισσότερους γεωργούς (έως και 20% όσων λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις) στα κράτη μέλη τα οποία εφάρμοσαν το σύστημα από το 2005. Σε ορισμένες περιπτώσεις η προκαταβολή για την παροχή συμβουλών μπορεί να απέτρεψε ορισμένους γεωργούς από το να κάνουν χρήση του προγράμματος.

Οι αξιολογητές θεώρησαν ως θεμελιώδη προϋπόθεση για το σύστημα παροχής συμβουλών την εθελοντική πρόσβαση των γεωργών της ΕΕ στις συμβουλές, δεδομένου ότι η λήψη συμβουλών είναι από τη φύση της εθελούσια, σε αντίθεση με τα συστήματα υποχρεωτικού ελέγχου/πιστοποίησης. Μέχρι στιγμής το εν λόγω σύστημα κατάφερε ελάχιστα να βελτιώσει την εικόνα των γεωργών της ΕΕ για την ΚΓΠ. Οι αγρότες θεωρούσαν συχνά ότι αφορούσε αυστηρά την πολλαπλή συμμόρφωση και το σχετικό σύστημα επιθεωρήσεων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, γεγονός που του προσέδιδε αρνητική εικόνα. Ωστόσο, υπήρξαν περιπτώσεις όπου το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις κατάφερε να αναπτύξει μια αποτελεσματική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των γεωργών και των συμβούλων. Η έκθεση αξιολόγησης συνιστά τη διατήρηση του εθελοντικού χαρακτήρα και της συνολικής ευέλικτης αρχιτεκτονικής του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.



ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

από τα κράτη μέλη

Υπενθυμίζεται στα κράτη μέλη ότι η Επιτροπή, ενώ δεν επιθυμεί να τα επιβαρύνει με πρόσθετο διοικητικό φόρτο, κρίνει ότι είναι απαραίτητο να αξιολογούν και να παρακολουθούν το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ιδίως ενόψει των συζητήσεων για το μέλλον του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις και των μέτρων στη μετά το 2013 περίοδο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Η αξιολόγηση αυτή δεν πρέπει να οδηγήσει στην περιττή ανταλλαγή δεδομένων σχετικά με μεμονωμένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις ούτε σε υπερβολικό διοικητικό φόρτο. Ωστόσο, είναι πρωταρχικής σημασίας να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα του συστήματος παροχής συμβουλών, μέσω της αξιολόγησης της ποσότητας και της ποιότητας των συμβουλών που παρέχονται (π.χ. η χρησιμότητά τους και το επίπεδο ικανοποίησης του γεωργού).



ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ

Η Επιτροπή διατυπώνει επομένως τις ακόλουθες συστάσεις προς τα κράτη μέλη:

● Διατηρήστε ευρύ το πεδίο εφαρμογής του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αλλά τηρείστε τους κανόνες που οριοθετούν τον πυρήνα του ελάχιστου πεδίου εφαρμογής.

● Δώστε έμφαση στον ρόλο του συμβούλου του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ως «γενικού γιατρού», παραπέμποντας τους γεωργούς, αν κριθεί απαραίτητο, σε εξειδικευμένους συμβούλους.

● Χρησιμοποιήστε συγκεντρωτικά στοιχεία επιθεωρήσεων από τη γεωργική εκμετάλλευση με σκοπό την καλύτερη στόχευση των συμβουλών, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τη μεγάλη σημασία που έχει η τήρηση της εμπιστευτικότητας των δεδομένων των συμβουλών. Ο σύμβουλος του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις πρέπει να λειτουργεί ως «γενικός γιατρός», ο οποίος διασυνδέει όλες τις διαφορετικές πτυχές της γεωργίας μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης. Θα πρέπει να εξηγεί στους γεωργούς όχι μόνο τις απαιτήσεις της ΕΕ, αλλά και τους στόχους τους, καθώς και τις υποκείμενες πολιτικές.

● Προωθήστε το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις μέσω ειδικών μέτρων, όπως η αξιοποίηση των κατάλληλων ευκαιριών για τη διάθεση στους γεωργούς του καταλόγου των συμβούλων, διασφαλίζοντας ότι έχουν προσεγγιστεί επίσης και οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

● Βελτιώστε τη διαχείριση του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις και διασφαλίστε την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των φορέων στον τομέα της πολλαπλής συμμόρφωσης. Τα συντονιστικά όργανα του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα πρέπει να ενισχύσουν τις συνέργιες μεταξύ των διαφόρων μέσων, όπως συμβουλές, κατάρτιση, ενημέρωση, υπηρεσίες επέκτασης και έρευνα. Είναι πολύ σημαντικό να αξιολογείται και να παρακολουθείται το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν τα εξής μέτρα:

● Αποσαφηνίστε τους όρους «σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις» και «υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις», κάνοντας σαφή διάκριση μεταξύ των συμβουλών και της απλής παροχής λεπτομερών πληροφοριών και διασφαλίζοντας ότι το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις απευθύνεται σε όλους τους γεωργούς της ΕΕ.

● Συμπεριλάβετε στο ελάχιστο πεδίο εφαρμογής του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, όπως προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία, και επισημάνετε την ανάγκη για λήψη συγκεκριμένων μέτρων όσον αφορά την κλιματική αλλαγή.

● Εξηγήστε τον ρόλο των συμβούλων του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις έναντι των άλλων φορέων στον τομέα της πολλαπλής συμμόρφωσης, κάνοντας σαφή διάκριση μεταξύ της παροχής συμβουλών και των επιθεωρήσεων γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

● Προωθήστε το σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, παρέχοντας ευελιξία όσον αφορά το περιεχόμενο και τη συχνότητα της εφαρμογής του συμβουλευτικού μέτρου και υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να διαθέσουν στους αγρότες τον κατάλογο των συμβούλων του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

● Βελτιώστε τη διαχείριση του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, απαιτώντας οι σύμβουλοι να διαθέτουν επαρκή προσόντα και να εκπαιδεύονται τακτικά με εκπαιδευτικά σεμινάρια που θα διοργανώνονται από τα όργανα συντονισμού του συστήματος παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Οι δράσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε νομοθετικές αλλαγές στη μετά το 2013 δέσμη μέτρων.