H κρίση των νεοελληνικών στην Αυστραλία

Με το ξεκίνημα μιας νέας ακαδημαϊκής χρονιάς επανακάμπτει στο προσκήνιο και στην επικαιρότητα το καυτό θέμα της κρίσης που διέρχεται εδώ και χρόνια η ελληνική γλώσσα και κατ’ επέκταση οι νεοελληνικές σπουδές γενικότερα, σε διεθνή κλίμακα – ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες συνταρακτικές αποκαλύψεις για το σκάνδαλο αλόγιστης διασπάθισης κονδυλίων του ελληνικού δημοσίου σε
ελληνόγλωσσα σχολεία της διασποράς…
Η κρίση των νεοελληνικών σπουδών στην Αυστραλία είναι πολυδιάστατο ζήτημα το οποίο, αρχικά τουλάχιστον, πρέπει να ιδωθεί ως μέρος ενός γενικότερου προβλήματος υποβάθμισης και απαξίωσης των ανθρωπιστικών σπουδών διεθνώς. Δηλαδή, πρόβλημα δεν υπάρχει μόνο με τα Ελληνικά (που ούτως ή άλλως είναι μικρής εμβέλειας γλώσσα), αλλά και με τα Αγγλικά, τα Ισπανικά, τα Γαλλικά, τα Γερμανικά και άλλες γλώσσες. Υπενθυμίζω ότι, πριν λίγα χρόνια, δόθηκε μεγάλη μάχη για να μην κλείσουν τα τμήματα Γαλλικών και Γερμανικών στο Πανεπιστήμιο Μελβούρνης. Πρόβλημα νεοελληνικών σπουδών υπάρχει βέβαια και στην Ελλάδα, όπως γνωρίζουμε από πλήθος αναφορές στα ΜΜΕ, αλλά το πρόβλημα της Αυστραλίας είναι διαφορετικού είδους, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Η κακοδαιμονία των νεοελληνικών σπουδών στην Αυστραλία αποδίδεται – συνήθως – στην αισθητή μείωση φοιτητών. Δικαίως, αφού ούτε ο εκπαιδευτικός χώρος εξαιρείται από τον κανόνα ζήτησης και προσφοράς. Τίποτα – δυστυχώς – δεν μπορεί να λειτουργήσει, ιδιαίτερα στην εποχή μας, χωρίς «πελατεία». Αυτό όμως (η έλλειψη φοιτητών) δεν ήταν πάντα η μόνη και η κυριότερη αιτία του κακού. Ο λόγος π.χ. για τον οποίο έκλεισε το Τμήμα Ελληνικών του Πανεπιστημίου Deakin όπου εργαζόμουν επί πολλά συναπτά έτη (στη δεκαετία του ’80), δεν οφειλόταν καθόλου στην έλλειψη φοιτητών, αλλά σε μια προειλημμένη απόφαση κάποιων πανεπιστημιακών-powerbrokers να συγκεντρωθούν οι νεοελληνικές σπουδές σε ένα συγκεκριμένο πανεπιστήμιο, αντί να υπάρχει πολυδιάσπαση, όπως και έγινε. Ας μην ξεχνάμε ότι τότε άρχιζε η εποχή του περίφημου “rationalization” και της ενσωμάτωσης όχι μόνο τμημάτων, αλλά και ιδρυμάτων. Εμείς λ.χ. λειτουργούσαμε αρχικά ως Victoria College of Advance Education και κατόπιν ενσωματωθήκαμε στο Πανεπιστήμιο Deakin. Η περίπτωση της Μελβούρνης, πάντως, θα μπορούσε να ταυτιστεί με αυτή της γνωστής «φούσκας» των χρηματιστηρίων που αναπόφευκτο ήταν κάποτε να σπάσει. Διότι ήταν αφύσικο μια πολιτεία (όσο μεγάλο ελληνόφωνο πληθυσμό κι αν είχε) να διατηρεί 6 (!) τμήματα νεοελληνικών, όπως συνέβαινε με τη Μελβούρνη στη δεκαετία του ’80. Δηλαδή η Αυστραλία να έχει περισσότερα τμήματα νεοελληνικών σπουδών απ’ ό,τι οι μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας!...
Ποιες είναι όμως οι αιτίες κακοδαιμονίας των νεοελληνικών σπουδών στην Αυστραλία;
Η πρώτη αιτία σχετίζεται, νομίζω, με την κατάρτιση και το επίπεδο του διδακτικού προσωπικού, καθώς και με την ποιότητα των προσφερομένων νεοελληνικών σπουδών. Μολονότι οι νεοελληνικές σπουδές γνώρισαν περιόδους άνθησης, αυτή ήταν περισσότερο ποσοτικού παρά ποιοτικού χαρακτήρα. Θέλω να πω απερίφραστα ότι, παρά τον όποιον (φανομενικό) δυναμισμό τους παλαιότερα, οι νεοελληνικές σπουδές στην Αυστραλία ουδέποτε κατάφεραν να αποκτήσουν το “image” και το κύρος εκείνο που θα τους επέτρεπε να θεωρηθούν ισάξιες των αντίστοιχων ελλαδικών ή εκείνες άλλων χωρών (της Ευρώπης και της Αμερικής) και να καταξιωθούν στη συνείδηση της διεθνούς πανεπιστημιακής κοινότητας.